Sağlık koşulların başka ülkelere nazaran çok daha iyi konumda olduğu Türkiye’de, binlerce hasta nakil bekliyor…
“3-9 Kasım Organ ve Doku Bağışı Haftası” dolayısıyla AA muhabirine açıklama yapan Trakya Üniversitesi Organ Nakli Merkezi Müdürü Prof. Dr. Sedat Üstündağ, böbrek yetersizliği görülen hastalarda hayat kalitesinin bozulduğunu ve yaşam süresinin azaldığını söyledi.
Yararlı moleküller kayboluyor
Böbrek yetersizliği olan hastaların hayata tutunması için iki yöntem olduğunu belirten Üstündağ, “Birincisi böbrek nakli yapılması diğeri ise diyaliz yöntemleriyle hastanın kanındaki zehirleri temizlemek.” dedi.
Üstündağ, diyaliz tedavisinin vücuttaki zehirleri temizlediğini ancak bu esnada yararlı moleküllerin kaybının da yaşandığını dile getirdi.
Tek görevi zehirli maddeleri uzaklaştırmak
Böbreğin tek görevinin zehirli maddeleri uzaklaştırmak olmadığına dikkati çeken Üstündağ, şöyle devam etti:
“Böbrek pek çok hormonu üretir ve kan yapımı böbreğin sağlıklı çalışmasıyla olur. Yine kemik yapımı böbreğin sağlıklı çalışması ve birtakım hormonları üretmesiyle olur. Dolayısıyla diyaliz tedavisi zehirleri bir miktar uzaklaştırır ama bu hormonları üretemez. Dünyanın neresine giderseniz gidin bugün diyaliz tedavisi uygulanan hastaların yüzde 20’sini gelecek sene görememe riskiyle karşı karşıyasınızdır. Ama nakil olmuş hastalarda bu oran yüzde 2-4 arasında değişir. Organ naklinin hastalar ve toplum için önemi bu rakamlarda gizlidir. Yaşam konforu ve kalitesi, ancak o organla birebir işlevi yapan organın tekrardan vazife görmeye başlamasıyla sağlanır.”
“19 bin 80 hasta böbrek bekliyor”
Üstündağ, Türkiye’de binlerce hastanın nakil beklediğini dile getirdi.
En çok nakil beklenen organın böbrek olduğuna dikkati çeken Üstündağ, “Türkiye’de 19 bin 80 hasta böbrek bekliyor. Böbrekten sonra en çok organ bekleyenler karaciğer hastaları. 1337 karaciğer hastası nakil bekliyor, 1204 hasta kornea nakli olmayı bekliyor. Yine 809 hasta kalp nakli olmayı bekliyor, 239 hasta pankreas nakli bekliyor.” diye konuştu.
Üstündağ, nakil bekleyen hasta sayısının her yıl arttığını ancak böbrek bağışının aynı oranda artmadığını ifade etti.
‘Bağış oranı düşük’
Türkiye’de özellikle kadavradan bağış oranının düşük olduğunu vurgulayan Üstündağ, şunları kaydetti:
“Bundan 15 sene evvel 1 milyon kişide 1 kişi organlarını bağışlıyordu. Sağlık Bakanlığımız ve sağlıkla uğraşan derneklerin büyük gayretleriyle milyonda 4-5 kişiye kadar ulaştı. Yetersiz ama, 4-5 kat artması büyük bir başarı. Pandeminin araya girmesiyle rakamlar bir miktar geriye gitmiş oldu. Pandemi öncesinde Türkiye’de 4 nakilden biri kadavradan yapılıyordu keşke tersi olsa tabii.
Ancak pandemi sonrasında kadavradan nakiller yüzde 10’lara kadar düştü. 2021 yılında 3 bin 375 böbrek nakli yapılabildi. Bu 3 bin 375 nakilin, 3 bin 71 tanesi canlıdan oldu. Geri kalanı kadavradan oldu. Bu oldukça düşük bir rakam. Bu yılın rakamlarına bakacak olursak şu ana kadar yaklaşık 2 bin 955 gerçekleştirilmiş oldu. Bunun 2 bin 616’sı canlıdan geri kalanı kadavradan yapılabildi. Bu da yine yaklaşık yüzde 10 gibi bir orana tekabül ediyor.”
‘Organlar toprak altında çürümesin’
Üstündağ, Türk halkından bu konuda duyarlılık beklediklerini dile getirerek, “Organların toprak altında çürüdüğü besbelli. Ama her bir organ, nakil bekleyen hastalara yepyeni bir yaşam sunabilir.” sözlerine yer verdi.