Hizmet İhracatçıları Birliği (HİB) bünyesindeki dallar, rekorlara koşuyor. 2022 sonu gayesi olan 17 milyar dolar ihracat sayısını yıl bitmeden yakalayan yük nakliyeciliği ve lojistik bölümü, bu sene sonunda 20 milyar dolar ihracata ulaşmayı planladı.
Yazılım ve bilişim kesimi 1,2 milyar dolarlık bölüme cari açığı, 300 milyon dolara düşürerek dış ticaret fazlası vermeyi planlıyor.
Liman işletmeciliği ve yer hizmetleri bölümü, pandemi ertesinde rakiplerine nazaran süratli toparlanarak 2025 planlarını hazırladı.
YÜK NAKLİYECİLİĞİ VE LOJİSTİK HİZMETLERİ SEKTÖRÜ
Lojistik kesimi yıl sonu ihracat amacını şimdiden yakaladı
Dünya Gazetesi’nin haberine göre, Hizmet İhracatçıları Birliği (HİB) bünyesinde 380 üye firması ile faaliyet gösteren yük nakliyatı ve lojistik hizmetleri bölümü, net hizmet ihracatçısı bölümler ortasında turizmden sonra ikinci sırada yer alıyor. Geçen yıl 12,8 milyar dolar ihracat geliri elde eden dal, toplam hizmet ihracatından ise yaklaşık yüzde 20 hisse aldı.
2022 yılında da süratli gelişimine devam eden dal, bu yıl geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yaklaşık yüzde 40 artış sağladı. Yük nakliyeciliği ve lojistik hizmetleri dalı, bu performansıyla hâlihazırda 17 milyar dolar maksadını aşmayı başardı. Kesim, 2023 amacı olan 20 milyar dolar hizmet ihracatı maksadına şimdiden yaklaştı.
Küresel hizmet ihracatından daha fazla hisse almak istediklerini belirten HİB Yönetim Kurulu Üyesi ve Yük Nakliyatı ve Lojistik Hizmetleri Komite Başkanı Murat Baykara, “Küresel hizmet ihracatı pandemi ve savaşların tesiriyle 2020 yılında 5 trilyon doların altına indi. 2021’de 6 trilyon doları yakalayan global hizmet ticaretinin, bu kez 2022’de 7 trilyon dolara ulaşması, global ticareti de 29 trilyon dolara taşıyacaktır. Global mal ticaretinin, yeni bir rekorla 23 trilyon dolara ulaşması halinde ise, birinci sefer global ticarette 30 trilyon doları dahi görebiliriz. Global talebin yine canlandığı bir devirde dünya hizmet ticaretinden daha fazla hisse almamız gerekiyor” dedi.
YIL SONU İHRACAT BEKLENTİSİ 17 MİLYAR DOLAR
Yük nakliyeciliği ve lojistik hizmetler kesiminin 2021 yılı ihracat sayısının 12,8 milyar dolar olduğuna değinen Baykara, şöyle devam etti: “Pandemi sonrası periyot ve ardından Ukrayna ve Rusya çatışmasının, hem Avrupa’da hem Ortadoğu’da hem de Orta Asya’da Türkiye’yi lojistik hizmetler açısından çok kıymetli bir pozisyona getirmesi paralelinde, 2022 yılı sonunda 17 milyar dolar ihracat düzeyine ulaşacağımızı kestirim ediyoruz. Dalımıza yönelik olarak Ticaret Bakanlığımız tarafından açıklanan yeni dayanakların de sağlayacağı ivmeyle 2023 yılı yük nakliyatı ve lojistik hizmet geliri maksadımızı ise 20 milyar dolar olarak planlıyoruz.”
“MAL İHRACATIMIZIN DA REKABET GÜCÜNÜ ARTIRIYORUZ”
Pandemi kriziyle birlikte başlayan ve Türkiye’yi Avrupa’nın yanı başındaki güçlü ticaret partneri olarak öne çıkaran gelişmelerin olduğunun altını çizen Baykara, “Ülkemiz, AB ile Rusya ortasında birbiri arkasına devreye giren yaptırımlarla Avrasya bölgesinin değişen ticaret ve lojistik haritasında en aktif, en emniyetli transit güzergâhı ve bölgesel lojistik merkezi olarak ön plana çıkıyor. Başta besin, dokumacılık, otomotiv yedek kesimleri olmak üzere Türkiye, Avrupa tedarik zincirlerindeki aktifliğini ve hissesini giderek artırıyor. AB ekonomileri için Orta Asya üzere kıymetli ve hayati bir pazara ulaşmak için en uygun ve en inançlı güzergah Türkiye’dir. Her yıl binlerce Türk aracı AB ihracatını Asya ülkelerine taşıyor, AB’deki ticaret erbabı için faal lojistik hizmetleri sunuyor. Ülkemiz, Avrupa-Asya tedarik zincirlerinde ön planda konumlandırılırken; lojistik bölümümüz üzerinden kalkınma atılımlarımızı güçlü bir geleceğe taşıyacak bu değerli fırsatların yitirilmemesi gerekiyor” dedi.
Sadece tek bir kesimden ibaret olmadıklarına vurgu yapan Baykara, şu açıklamaları yaptı: “Biz tek bir iş yapmıyoruz. Biz dalların altyapısıyız, bütün bölümlerin performanslarının yükselmesi için, hizmet veren bir bölümüz. Lojistik bölümümüz ülkemizin ihracatını her şartta taşımaya uğraş ederek üreticimize ve ihracatçımıza dayanak olmuş. Her koşulda takviye olmaya devam edecektir. Daima söylediğimiz üzere bir ülke gelişmiş bir lojistik sistemine sahip ise o ülkenin tüm alanlarda rekabetçi gücü artmaktadır. Lojistik kesimi ülke ticaretinin gelişmesini sağlarken, tıpkı vakitte kendisi de hizmet ihracatı yaparak ülkemize direk döviz girdisi sağlamaktadır. Bölümümüzün mal ticaretini destekleyen bir bölüm olması sebebiyle mal ihracatının gelişimi dalımızı de olumlu etkiliyor. 250 milyar dolar olarak hedeflenen mal ihracatımızı maksat pazarlara ulaştıran bölümümüz, mal ihracatımızın dünya pazarlarındaki rekabet gücünü artırıyor. Bir ülke gelişmiş bir lojistik sisteme sahip ise, o ülkenin tüm alanlarda rekabetçi gücü gelişir. Lojistik bölümü ülke ticaretinin gelişmesini sağlarken, tıpkı vakitte kendisi de hizmet ihracatı yaparak ülkemize direkt döviz girdisi sağlıyor.” iye konuştu.
“REKABETÇİLİK İÇİN GEREKLİ DÜZENLEMELERİN YAPILMASINA ÇABA EDİYORUZ”
Türkiye ile AB ortasındaki nakliyecilik münasebetlerine, Gümrük Birliği’nin de ötesinde, günün kurallarını dikkate alan, yeni bir tüzel çerçeve kazandırılmasının elzem olduğuna dikkat çeken HİB Yönetim Kurulu Üyesi ve Yük Nakliyeciliği ve Lojistik Hizmetleri Komite Başkanı Murat Baykara, şöyle devam etti: “Sınır ötesi e-ticaret süratle büyüyor. Ülkeler bu alana yönelik yatırımlar yapıyor. Fakat Türkiye’nin rekabetçiliği açısından mevzuatsal iyileştirmeler gerekiyor. Ayrıyeten ihracatımızın yarısının geçtiği hudut kapılarımızda yaşanan uzun beklemeler, zarurî süreç iyileştirmeleri dijitalleşmenin yaygınlaştırılmasıyla hemen çözümlenmeli. Bunun için HİB olarak elimizden uğraşı ortaya koyarak dalımızın önün açmayı hedefliyoruz.”
RAKAMLARLA YÜK NAKLİYATI VE LOJİSTİK HİZMETLER SEKTÖRÜ
HİB bünyesindeki firma sayısı: 380
2021 yılı ihracat geliri: 12,8 milyar dolar
2021 yılında hizmet ihracatından aldığı hisse: Yüzde 20
2022 yılı ihracat amacı: 17 milyar dolar
2023 yılı ihracat maksadı: 20 milyar dolar
LİMAN İŞLETMECİLİĞİ VE YER HİZMETLERİ 2019 SAYILARINI AŞACAK
Hizmet İhracatçıları Birliği (HİB) bünyesinde faaliyetlerini artıran ve gelecek amaçlarını HİB bünyesinde kurulan komitesi ile geliştiren liman işletmeciliği ve yer hizmetleri bölümü, geleceğe umutla bakıyor. Kesimin önündeki birinci maksat yolcu, kargo ve gelir manasında 2019 sayılarına ulaşmak ve bu sayıları geçmek. Liman işletmeciliğinde ve havacılıkta teknoloji altyapısını geliştirmeye ve dijital dönüşüm uygulamalarına odaklanan komite, operasyonları sürdürülebilir kalkınma gayeleriyle uyumlu yönetmeyi planlıyor.
Kısa ve orta vadeli planlarını da belirleyen komite; 2025 maksadı olarak denizyolunda kruvaziyer yolcu sayısını 3 milyona, denizyolu yükünde Türkiye limanlarında elleçlenen yük ölçüsünü 530 milyon tona ve havalimanlarında dış sınır yolcu sayısını 109 ila 130 milyona ve transfer yolcu sayısını 32 milyona çıkarmayı amaçlıyor.
HAVACILIKTA TOPARLANMA HIZLANDI
Özellikle Avrupa havacılığının yaşadığı kahırlar göz önüne bulundurulduğunda Türkiye’de faaliyet gösteren havalimanları, havacılık şirketleri ve başka paydaşların devletin de takviyesiyle pandemi sürecini başarılı bir biçimde geride bıraktığını belirten Liman İşletmeciliği ve Yer Hizmetleri Komite Başkanı Kadri Samsunlu, yaşanan bu sürecin havacılığın Türkiye ticaretine olan katkısının devamını sağladığını söz etti. Pandemi öncesi 9,2 milyar yolcunun uçakla seyahat ettiğini aktaran Samsunlu, “Pandemi sonrası yolcu sayısı rekor düşüşle 3,6 milyar ile kapattı ve sonradan toparlanma başladı. Kargo trafiği ise yolcu sayısından bağımsız halde pandemiden çok daha az etkilendi. Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü’ne nazaran, İGA İstanbul Havalimanı merkezli seferlerle Ocak-Ağustos periyodunda iç hatta 139 bin 76, dış hatta 1 milyon 537 bin 699 ton yük trafiği oluştu. Geçen yılın tıpkı devrinde, İGA İstanbul Havalimanı’nda oluşan 921 bin 266 ton yük trafiği, 2022’de yüzde 82 artışla 1 milyon 676 bin 775 tona çıkmış oldu. Bu sayılar düşünüldüğünde havacılık dalının ticaretimize olan katkısının giderek yükseldiğini görüyor ve süratli bir toparlanmaya şahit oluyoruz” diye konuştu.
DİJİTAL DÖNÜŞÜM ATAĞI
Yolcuların seyahat alışkanlıklarında büyük değişimlerin meydana geldiğini lisana getiren Samsunlu, “Dijitalleşme ve lüks en büyük trend oldu. Dijitalleşmeyi odağımıza alarak akıllı sistemlere odaklanıyoruz. Havacılıkta başladığımız dijital dönüşüm süreçlerine tüm havalimanı ve liman işletmelerimizde de başladık. Kısa vakitte teknoloji altyapımızı kuvvetlendirerek hedeflediğimiz ihracat sayılarına komite olarak ulaşmayı planlıyoruz” dedi.
Pandemiden en fazla havacılık bölümünün etkilendiğine dikkat çeken Samsunlu, süratli bir toparlanma süreci olmasına karşın ACI Europe tarafından açıklanan rapora nazaran Avrupa’daki havalimanlarının hala 2019 sayılarının yüzde 25 gerisinde olduğunu söyledi. Tıpkı raporda, İGA İstanbul Havalimanı ve Türkiye’deki havalimanlarının, üstün bir performans göstererek pandemi öncesi sayılara ulaşmak üzere olduğunun altını çizen Samsunlu, “Sektörel manada büyüme fırsatı hala devam ediyor. İGA İstanbul Havalimanı başta olmak üzere, tüm havalimanlarımızda birinci maksadımız yolcu, kargo ve gelir manasında 2019 sayılarına ulaşmak ve bu sayıları geçmek” açıklamasını yaptı.
SEKTÖR, GAYELERİNİ BELİRLEDİ
Liman işletmeciliği ve yer hizmetleri komitesi olarak, maksatlarının büyük olduğunun altını çizen Liman İşletmeciliği ve Yer Hizmetleri Komitesi Başkanı Kadri Samsunlu, “2025’te LSCI’te birinci 20’de yer almak, limanlarda gümrük kontrolü için ihracata yönelik yüklerin ortalama bekleme müddetini 1 günün altına indirmek, IATA Memleketler arası Temas Endeksi’nde kentler bazında İstanbul’un yerini koruyup geliştirirken, birinci 20’ye İstanbul dışında bir kent daha sokmak üzere planlarımız var. Ayrıyeten, 2025’te dış çizgilerde taşınan yük+kargo hacmini 3,8-4,2 milyon tona yükseltmeyi, yurtdışında işletilen havalimanı sayısının da artırılması amaçlıyoruz” halinde konuştu.
RAKAMLARLA LİMAN İŞLETMECİLİĞİ VE YER HİZMETLERİ
Kruvaziyer yolcu sayısını 2025 yılında 3 milyona çıkarmak.
Limanlara uğrak yapan kruvaziyer gemi sayısını 2025 yılında 1500’e yükseltmek.
2025’te Türkiye limanlarında elleçlenen yük ölçüsünü 530 milyon tona, konteyner hacmini 15,5 milyon TEU’ya çıkarmak.
Deniz kargoda transit yük hissesini yüzde 17’nin üzerine çıkarmak.
2025’te dış çizgi yolcu sayısını 109-130 Milyona, transfer yolcu sayısını 26-32 milyona çıkarmak.
YAZILIM VE BİLİŞİM SEKTÖRÜ
Yazılım ve bilişimde maksat cari açığı kapatıp, iktisada takviye vermek
Hizmet İhracatçıları Birliği’nin (HİB) 2018 yılında kurulmasından evvel BT İhracat Platformu ve YASAD bünyesinde kümeleşen yazılım ve bilişim kesiminin ihracatçı firmaları, HİB bünyesine 144 firma ile dahil olmuştu. Bugün üye firma sayısı 1100’ü aşan kesim, HİB bünyesindeki Yazılım ve Bilişim Hizmetleri Komitesi ile yurt dışına açılmak isteyen ve mevcut pazarlarını büyütmeyi amaçlayan bölüm paydaşlarına yardımcı oluyor.
Sektörün kümelenme çalışmaları ihracatta meyvesini verirken, dış ticaret açığını da azalttı. Kesimin 2019 yılında 1,2 milyar dolar olan cari açığı, 2021’de 300 milyon dolara indi. Bölümün cari açığı kapatma çalışmaları devam ediyor. 2020 yılında global yazılım ve bilişim ticaret hacmi 2020 yılında 683 milyar dolar olurken, Türkiye’nin hissesi 2,1 milyar dolarla yüzde 0,3 oldu. HİB Yazılım ve Bilişim Hizmetleri Komite, gerçekleştirdiği çalışmalarla bu hissesi kısa vadede yüzde 1’e, akabinde yüzde 2-3 düzeyine çıkarmayı hedefliyor. Global pastadan daha fazla hisse almak isteyen dal, elde etmeyi planladığı ihracat sayısıyla 2023’de dış ticaret fazlası sağlamayı amaçlıyor.
5 YIL İÇİNDE 15 MİLYAR DOLARLIK İHRACAT HEDEFİ
Sektörün başarılı olduğu birinci üç pazarın yüzde 23,7 hisse ile ABD, yüzde 13 ile İngiltere ve yüzde 11,4 ile Almanya olduğu bilgisini veren HİB Yönetim Kurulu Üyesi ve Yazılım ve Bilişim Hizmetleri Komite Başkanı Şevket İlhan Bağören, bu ülkelerin akabinde Kanada, Suudi Arabistan, BAE, Katar, Rusya, İrlanda ve Azerbaycan’ın geldiğini söyledi. Türk yazılım ve bilişim hizmetleri dalının toplam 23 milyar dolarlık hacme ulaştığına dikkat çeken Bağören, “Geçen yıl ihracatımız ise 2,6 milyar dolara çıktı. Bölümün ihracat hacmi yüzde 13 arttı, yıllık satış hacmi yüzde 21 büyüdü. Son yıllarda tüm dünyanın dikkat çekmiş, potansiyeli yüksek olan bölümümüzü, atacağımız hakikat adımlarla birlikte 5 yıl içerisinde 15 milyar dolarlık ihracat hacmine taşımayı hedeflerken, kesimin ödemeler istikrarında karlılık sağlamayı amaçlıyoruz” tabirlerini kullandı.
OYUN BÖLÜMÜNDE DÜNYADA EN FAZLA YATIRIMCI ÇEKEN 3’ÜNCÜ ÜLKEYİZ
Türkiye’de dalın önde gelen araştırma şirketlerinden Startups Watch’ın yayınladığı yeni datalara nazaran 2022 yılının yalnızca birinci 9 ayında Türkiye’de 208 teşebbüs 1,5 milyar dolar yatırım aldığını belirten Bağören, finansal teknolojilerin, SAAS’ın (Software As A Service) ve oyun dikeylerinin en çok öne çıkan alanlar olduğuna değindi. Oyun dikeyinin Türkiye’de en çok yeni teşebbüsün kurulduğu alan olduğunu söyleyen Bağören, “Dünya çapında başarılı Türk oyun şirketleri bu alana hem teşebbüsçü hem de yatırımcı ilgisini artırdı. ABD ve İngiltere’nin akabinde oyun bölümünde dünyada en çok yatırım çeken 3’üncü ülke olduk. Bu yıl yapılan her 5 yatırımdan 1’inde bir yabancı yatırımcıların da olması bölümümüz için çok hoş gelişmelerden biri oldu. Kent bazında da girişimcilik dalı takip edilmekte ve İstanbul’un genel klasmanda Avrupa’da en çok yatırım çeken 6’ncı kent, oyun dikeyinde ise Avrupa’da Londra’dan sonra en çok yatırım çeken 2’nci kent olduğunu vurgulamamızda yarar var. İstanbul açık orta önde olmakla birlikte, sırasıyla Ankara, Kocaeli, İzmir ve Konya arttan gelen öbür iller” diye konuştu.
YENİ UNİCORNLARIN ÇIKARILMASI PLANLANIYOR
Türkiye’nin birinci yazılım Unicorn’u olan Insider’ın geliştirdiği yapay zeka tabanlı ferdileştirme eserleri ile bugün 28 farklı ülkede hizmet verdiğini lisana getiren HİB Yönetim Kurulu Üyesi ve Yazılım ve Bilişim Hizmetleri Komite Başkanı Şevket İlhan Bağören, şu bilgileri paylaştı: “Insider’ın kuruluş maksadı teşebbüsçü olmak, yazılım alanında istihdam yaratmak ve silikon vadisi dışında küresel pazara gidebilmiş Türk yazılım şirketlerinin olabileceğini kanıtlamak. Insider, Mart 2022’de QIA liderliğinde 121 milyon dolarlık Seri D yatırım cinsini 1,22 milyar dolar değerleme ile tamamladı. Crunchbase bilgilerine nazaran yazılım alanında Türkiye’nin birinci, dünyanın ise dokuzuncu unicornu oldu. Bakanlığımızın yeni dayanakları ile önümüzdeki yıllarda ülkemizden yepisyeni muvaffakiyet öyküleri ve unicornlar çıkacağına inanıyoruz.”
Rakamlarla yazılım ve bilişim sektörü
2020 yılı global ticaret hacmi: 683 milyar dolar
2020 yılında Türkiye’nin aldığı hisse: 2,1 milyar dolar ile yüzde 0,3
HİB’e üye firma sayısı: 1140
2021 yılı ihracat sayısı: 2,6 milyar dolar
Ulaşılması planlanan ihracat sayısı: 5 yıl içinde 15 milyar dolar