Merkez Bankası (TCMB) Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’na nazaran, ocakta tüketici yıllık enflasyonu hizmet hariç tüm alt kümelerde gerilerken, kelam konusu düşüşe en bariz katkı 3,99 puanla güçten geldi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) aralık ayında Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) yüzde 6,65 arttığını ve yıllık enflasyonun yüzde 57,68’e gerilediğini açıklamasının akabinde TCMB’nin Fiyat Gelişmeleri Raporu da yayımlandı.
Rapora nazaran, ocakta yıllık enflasyon hizmet kümesinde yükselirken öbür alt kümelerde düşüş kaydetti.
Yıllık tüketici enflasyonuna katkı ocakta bir evvelki aya kıyasla hizmette 1,71 puan artarken, güçte 3,99 puan, besinde 1,96 puan, temel malda 1,81 puan ve alkol-tütün-altında 0,54 puan azaldı.
Mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle incelendiğinde, aylık artışlar ocakta B ve C endekslerinde besbelli biçimde yükseldi. Bu gelişmelerle yıllık değişim oranı B endeksinde 0,63 puan azalarak yüzde 57,05’e geriledi, C endeksinde 1,04 puan artarak yüzde 52,97’ye çıktı.
KİRA KÜMESİNDE ARTIŞ GÜÇLENDİ
Hizmet fiyatları ocakta yüzde 12,7 yükselirken, küme yıllık enflasyonu 6,93 puan artarak yüzde 62,42 oldu.
Aylık fiyat artışları küme geneline yayılırken, yıllık enflasyon ulaştırma hizmetleri dışındaki tüm alt kümelerde yükseldi. Taban fiyat ve besin fiyatlarından görece daha fazla etkilenen lokanta otel kümesinde fiyatlar yüzde 12,73 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 75,13’e ulaştı.
Diğer hizmetler alt kümesinde fiyatlar aylık bazda yüzde 16,1 yükseldi. Bu gelişmede bakım-onarım, sıhhat, tekrar değerlemeye bağlı kalemler ve eğlence-kültür hizmetlerinin tesiri hissedildi.
Kira alt kümesinde aylık artış yüzde 9,75 ile güçlendi ve yıllık enflasyon yüzde 57,07 seviyesine ulaştı.
Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yönetilen hizmetler öncülüğünde yüzde 10,23 artarken, bu devirde yıllık enflasyon yüzde 77,97 düzeyine geriledi. Haberleşme hizmetleri aylık fiyat artışı yüzde 8,14 olarak gerçekleşti. Bu kümede yıllık enflasyon yüzde 37,42’ye yükseldi.
DAYANIKLI TÜKETİM MALLARINDAKİ ARTIŞ ÖNE ÇIKTI
Temel mal kümesinde yıllık enflasyon öteki temel mallarda daha besbelli olmak üzere tüm alt kümelerde düşüş kaydetti. Aylık bazda ise güçlü tüketim mallarındaki fiyat artışı öne çıktı.
Bu gelişme ile temel mal kümesinde yıllık enflasyon ocakta 4,14 puan azalışla yüzde 44,82 oldu. Ocak ayında yıllık enflasyon, başka temel mallarda daha besbelli olmak üzere, tüm alt kümelerde geriledi.
Altın hariç güçlü mal fiyatları yüzde 4,92 yükselirken alt küme yıllık enflasyonu 2,11 puan azalışla yüzde 46,02 olarak gerçekleşti. Fiyat artışları alt küme geneline yayılırken, araba, mobilya ve beyaz eşya bu gelişmeyi sürükleyen kalemler oldu.
Diğer temel mallarda, yüzde 17,96’lık ilaç fiyatlarının sarkan tesiriyle fiyatlar yüzde 4,01 yükseldi ve yıllık enflasyon 9,05 puan düşüşle yüzde 56,86 düzeyine geriledi.
Giyim ve ayakkabı fiyatları yüzde 1,75 geriledi. Dönem tesirinin geçen yıldan daha güçlü olmasıyla yıllık enflasyon da 1,69 puan düşüşle yüzde 23,32’ye indi.
DOĞALGAZ FİYATLARI DÜŞTÜ
Enerji kümesinde aylık fiyat artışı doğal gaz fiyatlarındaki gerilemenin tesiriyle nispeten ölçülü seyretti.
Böylece ocakta güç fiyatları yüzde 1,59 arttı ve küme yıllık enflasyonu 39,40 puan azalarak yüzde 55,03’e geriledi.
Ocak ayında, şebeke suyu fiyatlarındaki artışlar yüzde 10,23 ile devam etti. Milletlerarası petrol ile propan ve bütan fiyatlarındaki gelişmeleri takiben akaryakıtta yüzde 4,24’lük ve tüp gazda yüzde 3,40’lük fiyat artışı gözlendi.
Öte yandan, İstanbul’da doğal gazda uygulanan indirimin fiyatlara yansıdığı ve fiyatların yüzde 6,93 düştüğü izlendi.
GIDA ENFLASYONU TARİHÎ ORTALAMANIN ÜZERİNDE
Gıda ve alkolsüz içecekler kümesi fiyatları aylık bazda yüzde 6,62 ile son yıllardaki tarihi ocak ayı ortalamasının üzerinde artış kaydetti. Küme yıllık enflasyonu 6,87 puan gerileyerek yüzde 71’e indi.
Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 4,45 puan azalışla yüzde 68,80’e, işlenmiş besinde ise 8,44 puan düşüşle yüzde 73,56’ya geriledi.
Mevsimsellikten arındırılmış datalar zerzevat kümesinde daha bariz olmak üzere, taze meyve ve zerzevat fiyatlarında gerilemeye işaret etti.
Gıda fiyatları ocak ayı artışında ekmek-tahıllar ile et, süt ve bunlarla irtibatlı eserlerdeki fiyat gelişmelerinin tesiri bariz olurken, aylık besin artışının 4’te 3’ü kelam konusu kalemlerden kaynaklandı.
Alkollü içecekler ve tütün eserleri kümesinde fiyatlar yüzde 11,19 yükseldi ve yıllık enflasyon 14,51 puan düşüşle yüzde 50,6’ya geriledi. Üretici fiyatlarına bağlı otomatik vergi artışı, küme fiyatlarını üste çeken ana öge oldu.
ÜRETİCİ FİYATLARI
Üretici fiyatları ocak ayında güç fiyatlarındaki gerilemeye rağmen, başka imalat sanayi dallarında gözlenen fiyat artışları sonucunda yükseliş kaydetti.
Bu gelişme ile yurt içi üretici fiyatları ocakta yüzde 4,15 oranında artarken, yıllık enflasyon 11,26 puan azalarak yüzde 86,46’ya geriledi.
Ana sanayi kümelerine nazaran bakıldığında, güç fiyatları ocak ayında geriledi, öteki alt kümelerde fiyat artışları güçlendi.
Öte yandan, yıllık enflasyon alt kümelerin tümünde düşüş kaydetti. Aylık fiyat gelişmeleri dallar bazında incelendiğinde, içecekler, kömür ve linyit, tütün eserleri, temel eczacılık, mobilya, besin ve inşaat ilişkili kalemlerin öne çıktığı izlendi. (AA)