Yunanistan açıklarında 14 Haziran’da 82 kişinin vefatına ve 500 civarında kişinin kaybolmasına neden olan tekne faciası ile Titanik’in enkazını görmek için turistik gayeli denizaltıyla dalış yaptıktan sonra haber alınamayan kümenin öykülerine, Batı medyasının ilgi biçimi eleştiriliyor.
Birbirine yakın vakitlerde denizlerde yaşanan iki olay, milletlerarası gündeme ve toplumsal medya içeriklerine hakim olurken, Batı medyasının hadiselere yaklaşım biçimi reaksiyonlara mevzu olmaya devam ediyor.
Yunanistan’ın Mora Yarımadası açıklarında 14 Haziran’da Suriyeli, Mısırlı, Filistinli ve Pakistanlı göçmenleri taşıyan teknenin, bilinmeyen bir nedenle alabora olmasıyla 82 kişi can vermiş, 500 civarında kişi kaybolmuştu.
Söz konusu olaydan 5 gün sonra, Titanik gemisinin enkazını görmek için 250 bin dolar karşılığında Atlas Okyanusu’nda bir denizaltı aracıyla seyahate katılanlarla irtibatın kesilmesi gündeme yerleşti. 19 Haziran’da bağlantı kesilen Titan isimli denizaltı aracında, havacılık dalında hizmet veren Action Aviation’ın sahibi İngiliz milyarder Hamish Harding, Pakistanlı iş insanı Şahzada Davud ve oğlu Süleyman Davud, denizaltının sahibi OceanGate şirketinin kurucusu ve Üst Yöneticisi (CEO) Stockton Rush ve Fransız denizaltı pilotu Paul Henry Nargeolet bulunuyor.
Tekne faciası ve denizaltının kaybolması, memleketler arası basın, devletler, çeşitli kurum ve kuruluşlar ile tanınmış şahsiyetlerin ağır ilgisini çekti.
Ancak iki mevzunun ele alınış ve ilgi görme seviyeleri, bilhassa toplumsal medya üzerinden birtakım tenkitlere neden oldu.
Pek çok toplumsal medya kullanıcısı, iki olayın fotoğraflarını yan yana koyarak, denizaltı aracıyla kaybolan 5 kişi ile Yunanistan açıklarında 82 kişinin öldüğü ve 500 göçmenin kaybolduğu olaya gösterilen ilginin ve harcanan uğraşların adil olmadığını, göçmenler ile seçkinler ortasında ayrımcılık yapıldığını savundu.
Eleştirilerin en çok maksat aldığı Batı medyasında, denizaltının kaybolmasıyla alakalı, uzmanların ve yetkililerin sık sık konuk edildiği, ekranlara ve manşetlere yerleşen kesintisiz yayınlar dikkatleri çekti.
Yunanistan’daki tekne faciası ise az sayıda lokal yetkili ve birtakım milletlerarası örgütlerin açıklamalarının çabucak akabinde gündemin geri sıralarına düştü.
Konuya ait paylaşım yapan Sidney Teknoloji Üniversitesi Profesörü Daniel Barber,
“Habere ayrılan vakit farkı çok şey söylüyor. İstekli medya mı? Yoksa hayal dünyasında yaşayan medya mı? Çoğumuzun ömür koşulları, milyonerlere kıyasla göçmenlere daha yakın.”
ifadesini kullandı.
New York Kent Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Anuradha K. Herath ise medyanın ikiyüzlülüğüne vurgu yaptığı toplumsal medya paylaşımında,
“Yunanistan’daki tekne faciası ve kayıp Titan denizaltısı için ayrılan kaynaklar ve medya ilgisindeki eşitsizlik, sözcüklerle tanım edilemez.”
değerlendirmesinde bulundu.
Guardian gazetesinden Frances Ryan da medyanın iki olayı ele alışındaki farkı eleştirerek,
“Umarım Titan’ı bulurlar, lakin bu, toplum hakkında çok şeyi gözler önüne seriyor. Medyanın, kayıp göçmenler için canlı haber akışı yaptığını yahut onların bulunması için servet harcanacağını hayal bile edemiyorum.”
dedi.
Londra Queen Mary Üniversitesi Memleketler arası Siyaset Profesörü Laleh Khalili ise Twitter’da yaptığı paylaşımda mevzuya değinerek,
“Biz maddelerin ve fiziğin üstündeyiz’ diyen milyarder dünya görüşü Titan’ı batırdı. Bu ve göçmen teknesi felaketine eşitsiz muamele akıl almaz.”
düşüncesini lisana getirdi.
Fransız basınına konuşan eski Fransız Demokratik Emek Konfederasyonu Genel Sekreteri Laurent Berger de iki bahis ortasındaki “medya adaletsizliğini” şaşkınlıkla karşıladığını belirtti.
Sosyal medyada mevzuya ait paylaşım yapan İrlandalı gazeteci Vincent Browne de
“Medyanın, Titanik batiskafına olan saplantısı, Akdeniz’deki boğulma olaylarına olan cılız ilgiyle aksi düşüyor.”
sözüne yer verdi.
Trajedilerin medyadaki yeri ve ayrılan kaynaklar karşılaştırılmalı
Katar’daki Hamad Bin Khalifa Üniversitesinden Doç. Dr. Marc Owen Jones, Yunanistan’ın göçmenleri kurtarma konusundaki sorumluluklarını yerine getirip getirmediğine yönelik araştırma talebini alıntılayarak,
“İki olayla ilgilenen tüm kaynakları bildiğimi sav edemem, ancak iki şeyin gerekli olduğu görülüyor. Hem göçmenlerin yaşadığı trajedinin medyadaki yerinin mukayeseli kıymetlendirilmesi hem de her iki arama-kurtarma çalışmasına ayrılan kaynakların karşılaştırılması.”
görüşünü paylaştı.
Bazı kuruluşların iki olayla ilgili haber sayıları karşılaştırıldığında, ölen göçmenlere ait haberlerin birkaç adet olduğu gözlenirken, kayıp denizaltıyla alakalı haberlerin yüzlerle tabir edildiği dikkati çekti.
ABD’deki Wayne State Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Doç. Dr. Khaled Beydoun, Twitter paylaşımında, medyanın ikili standardına sitemde bulunarak,
“Ana akım medya, 500’den fazlası kayıp olan ‘kahverengi tenli’ mültecileri bulmaktansa, Titanik’i görmek için 300 bin dolar ödeyen ‘beyaz milyonerleri’ bulmakla daha alakadar.”
kelamlarını sarf etti.
Aynı biçimde, medya kuruluşlarının iki olaya ait “YouTube” üzere toplumsal medya platformlarında paylaştıkları görüntü sayıları karşılaştırıldığında, denizaltının kaybolmasının, daha geniş yer bulduğu görüldü.
Sosyal medya kullanıcıları, tıpkı vakitte, ülkelerin, denizaltıdaki iş insanlarını kurtarmak için fazlaca kaynak ayırdığını ve uğraş sarf ettiğini, lakin yardım bekleyen göçmenler için birebir uğraşın görülmediğini kaydetti.
Twitter’daki paylaşımında bu eşitsizliği eleştiren İnsan Hakları İzleme Örgütü Yöneticisi Kenneth Roth,
“Titanik denizaltısındaki beş kişiyi kurtarmak için gösterilen büyük efor ile Yunan Kıyı Güvenlik’in yüzlerce göçmeni batmadan çabucak evvel tehlikeli olduğu bariz olan teknesinden kurtarmak için gösterdiği acınası gayret ortasındaki muazzam farka bir tek ben mi şaşırdım?”
sorusunu yöneltti.
Gazeteci Heidi Moore ise toplumsal medya paylaşımında, göçmenleri kurtarma çalışmalarındaki kaynak yetersizliğine dikkati çekerek,
“Söylemeye bile gerek yok, hiçbir hükümet Yunanistan açıklarında bu hafta yaşanan Messinya göçmen felaketinde, tekneyi yahut teknedekileri kurtarmak için kaynak göndermedi.”
dedi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Avrupa ve Orta Asya Bölgesinden Sorumlu Müdür Yardımcısı Judith Sunderland da Twitter’da yaptığı paylaşımda, yüzlerce kişinin kayıp olduğuna işaret ederek,
“Politikacıların, basmakalıp kelamlarını püskürtmesine yahut mazeret uydurmasına muhtaçlığımız yok. Bu fecî enkazla ilgili değerli tek şey ön alıcı ve resmi arama-kurtarma faaliyetleridir.”
ifadesini kullandı.
